Category: विविध

  • मध्यपुर थिमिको निगुपुखुबाट ‘नेपाल मास्क कार्यक्रम’ शुरु

    भक्तपुर, साउन ३२
    कोरोना भाइरसको संक्रमण न्यूनिकरणका लागि मध्यपुर थिमि नगरपालिका र कोभिड–१९ ¥यापिड टास्कफोर्स नेपालको संयोजनमा ‘नेपाल मास्क कार्यक्रम’को शुभारम्भ गरिएको छ । ‘मास्क लगाऔँ, एक अर्कालाई बचाऔँ’ भन्ने नाराका साथ मध्यपुर थिमिको निगुपुखु (दुई पोखरी)बाट सोमवार नेपाल मास्क कार्यक्रम शुभारम्भ गरिएको हो ।
    काठमाण्डौं उपत्यका नगरपालिका फोरमका उपाध्यक्ष एवम् ललितपुर महानगरपालिकाका प्रमुख चिरीबाबु महर्जन र फोरमका सचिव एवम् मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका प्रमुख मदनसुन्दर श्रेष्ठले संयुक्तरुपमा स्थानीय बासिन्दा र अभियानका स्वयम् सेवकहरुलाई मास्क वितरण गर्दै कार्यक्रमको शुभारम्भ गर्नुभएको हो ।


    सो अवसरमा महानगर प्रमुख महर्जनले मास्क सही ढंगले प्रयोग गरेमा धेरै हदसम्म कोरोनाको संक्रमणबाट जोगिन सकिने बताउनुभयो । उहाँले कोरोना संक्रमणबाट बच्न खोप पछि मास्क बढी प्रभावकारी देखिएको बताउँदैं मास्क कसरी लगाउने र कोरोना भाइरसबाट कसरी सुरक्षित हुने भनेर घरघरमा गएर जनचेतना फैलाउनुपर्ने आवश्यकता औँल्याउनुभयो ।
    उहाँले स्थानीय सरकारले कोरोना भाइरस सङक्रमण रोक्न उल्लेख्य भूमिका निर्वाह गरेको बताउनुभयो । “स्थानीय सरकार र जनप्रतिनिधिहरुको योगदानले धेरै जनताको ज्यान जोगाउन र कोभिडलाई करिव करिव नियन्त्रण गर्न सफल भएको छ,” उहाँले भन्नुभयो, “स्थानीय सरकार नभएको भए केन्द्रीय सरकारले मात्र के गर्न सक्थ्यो, कोरोना महामारीमा केही गर्न सक्दैनथ्यो । जनता प्याक प्याक भएर मर्थे ।”


    उहाँले स्थानीय सरकारहरुले आफुले जानेको, अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितीले सिकाएको, आफ्नै सिपको प्रयोग र आवश्यकता अनुसार कोरोना विरुद्धको प्रतिकार्य गरेर सफलता मिलेको बताउनुभयो ।
    उहाँले पाटन दरवारस्क्वायरमा मास्क नहुनेलाई प्रवेशमा रोक लगाउँदै ‘नो मास्क नो इन्ट्री’ शुरु गरिएको जानकारी दिँदैं सार्वजनिक स्थानहरुमा यसलाई बिस्तार गर्ने बताउनुभयो ।
    कोरोनाको तेस्रो लहर संघारमा रहेको आंकलन गरिएको अवस्थामा दोस्रो लहरको सिकाईबाट आवश्यक तयारीलाई चुस्टदुरुस्त राख्नुपर्नेमा उहाँले जोड दिनुभयो । उहाँले महानगरपालिकाको आफ्नै अस्पताल नभएपनि दुई वटा आइसोलेसन केन्द्रलाई चालु हालतमा राखेको बताउनुभयो ।


    मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका प्रमुख मदनसुन्दर श्रेष्ठले बंगलादेशमा मास्क अभियानले कोरोना नियन्त्रणमा प्रभावकारी देखिएकोले नेपालमा पनि यसको शुभारम्भ गरिएको बताउनुभयो । उहाँले नेपाल मास्क कार्यक्रममा मास्क निःशुल्क वितरण गर्ने मात्र नभई स्वयम् सेवकहरुले घरघरमा गएर मास्कको महत्व, यसको उचित प्रयोग विधिबारे बढीमा १५ मिनेट लगाएर सिकाउने र बुझाउने जानकारी दिनुभयो ।
    “स्वयम् सेवकहरुले घरघरमा गएर मास्क किन लगाउने भन्ने बारे स्थानीयले बुझ्ने गरी काम गर्नेछ,” उहाँले भन्नुभयो । उहाँले बंगलादेशमा निर्माण गरिएको तीन पत्रे, २० पटकसम्म धोएर पुनः प्रयोग गर्न मिल्ने मास्क वितरण गर्ने तयारी भएपनि हाललाई बंगलादेशबाटै आएको ४ लाख डिस्पोजेबल मास्क मार्फत अभियानको शुभारम्भ गरिएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले स्वयंसेवकले एउटा घरमा तीन जना वा कम सदस्य भए २५ वटा मास्क र तीन जनाभन्दा बढी सदस्य भए एक प्याकेट अर्थात ५० वटा मास्क निःशुल्क वितरण गर्ने जानकारी दिनुभयो ।


    उहाँले कोरोना नियन्त्रणका तीन प्रमुख उपाय मध्ये पहिलो खोपको उत्पादन शुरु भएपनि सबैको पहुँचमा पुग्न समय लाग्ने, दोस्रो उपाय बन्दाबन्दी तथा निषेधाज्ञा भएपनि यो बढी पिडादायी, खर्चालु र अर्थतन्त्रले धान्न नसक्ने भएकाले तेस्रो मास्कलाई प्रभावकारीरुपमा लग्नु पर्नेमा जोड दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “लड्दै, बुझ्दै र जोगिँदै सजिलो, सस्तो र व्यवहारिक पनि भएकोले मास्कलाई सही ढंगले प्रयोग गर्ने बारे जनचेतना फैलाउन आवश्यक छ ।” उहाँले कोरोनाको तेस्रो लहरबाट नजोगिएसम्म मास्क अभियान जारी राख्ने बताउनुभयो ।
    उहाँले कोरोनाको तेस्रो लहरको प्रतिकार्यका लागि नेपाल कोरिया मैत्री नगरपालिका अस्पतालमा २५ शैयाको एचडिओ, १५ शैयाको आइसियु, ६ शैयाको पेराटिक आइसियु र १० शैयाको भेन्टिलेटर तयारी अवस्थामा राखेको बताउनुभयो ।
    मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका उपप्रमुख अञ्जनादेवी मधिकर्मीले अनुगमनको क्रममा सर्वसाधारणहरु मास्क हातमा, गोजीमा र चिउँदोमा लगाउने गरेको पाईएको र एक सय रुपैंया जरिवाना गरेर सचेत बनाएको बताउनुभयो । उहाँले मास्क सही तरिकाले लगाउन सिकाउनुपर्ने आवश्यकता रहेको बताउनुभयो ।
    कार्यक्रममा मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका वडा नं. ४ का वडाअध्यक्ष कुमार श्रेष्ठ, नेपाल मास्क सहयोगी अमेरिकी संघसंस्थाका प्रतिनिधिहरु रोशनराज श्रेष्ठ, प्रिति अधिकारी, सवुना घलानलगायतले मास्कको महत्व र यसको प्रयोगका बारेमा चर्चा गरेका थिए ।

  • कम्बोडिया पठाउने बहानामा ठगी गरेको आरोपमा मोक्तान पक्राउ

    भक्तपुर, साउन ३२
    महानगरिय अपराध महाशाखाको प्रहरी टोलीले कम्बोडिया पठाई दिन्छु भनी रकम ठगेको आरोपमा एक जनालाई आज (सोमवार) पक्राउ गरेको छ । पक्राउ पर्नेमा काभ्रेपलाञ्चोकको महाभारत गाउँपालिका–१, गोकुले घर भई हाल काठमाण्डौं तारकेश्वर नगरपालिका फुटुङ बस्ने २८ वर्षिय मिनध्वज भन्ने विचारमान मोक्तान हुन ।
    मोक्तानलाई काभ्रेपलाञ्चोकको पाँचखाल नगरपालिका–८, चिसापानी बस्ने ३६ वर्षिय प्रेम बहादुर तामाङ समेत ६ जनालाई भिजिट भिषामा कम्बोडिया पठाई त्यहाँको क्यासिनोमा काम लगाईदिन्छु भनी प्रतिव्यक्ति ६ लाख ५० हजार ठगी गरेको आरोपमा पक्राउ गरिएको महाशाखाका प्रवक्ता प्रहरी उपरिक्षक (एसपी) कृष्ण प्रसाद कोइरालाले बताउनुभयो ।
    मोक्तानलाई वैदेशिक रोजगार विभागको अनुरोधमा नयाँबानेश्वरबाट पक्राउ गरी थप अनुसन्धानका लागि विभागमा नै बुझाएको एसपी कोइरालाले जानकारी दिनुभयो ।

  • यार्सागुम्बा लुट्ने समूह पक्राउ

    भक्तपुर, साउन ३१
    हिमाली जडबुटी यार्सागुम्बा लुटपातमा संलग्न भएको आरोपमा महानगरिय अपराध महाशाखाको प्रहरी टोलीले काठमाण्डौंको विभिन्न स्थानबाट ७ जनालाई पक्राउ गरेको छ ।
    पक्राउ पर्नेहरुमा घटनाका मुख्य योजनाकार बझाङ मष्ट गाउँपालिका–५ घर भई हाल भक्तपुर सूर्यबिनायक कटुन्जे बस्ने ३४ वर्षिय धर्म ओखेडा, दोलखा बैतेश्वर गाउँपालिका–२ घर भई हाल काठमाण्डौं ठमेल बस्ने ३२ वर्षिय मनोज कुमार श्रेष्ठ, काठमाण्डौं नयाँबजार बस्ने रामेछाप दोरम्वा गाउँपालिका–४ का २७ वर्षिय दिपक थापामगर र विशाल लामा, काभ्रे तिमाल गाउँपालिका–४ का २३ वर्षिय योङदेन लामा, रामेछाप दोरम्बा–२ घरभई हाल मध्यपुर थिमि नगरपालिका २ सानोथिमि बस्ने २२ वर्षिय रोशन श्रेष्ठ र भारत कास्मिर आबुपाकर घरभई हाल काठमाण्डौं खुसिबु बस्ने ३७ वर्षिय मोहम्मद ईसाक छन ।


    उनीहरुको समूहबाट महाशाखाको प्रहरी टोलीले यार्सा गुम्बा ७ किलो ४४० ग्राम, नगद एक लाख ५३ हजार र ८ वटा मोवाईल बरामद गरिएको महाशाखाका प्रवक्ता प्रहरी उपरिक्षक (एसपी) कृष्ण कोइरालाले बताउनुभयो ।
    सो समूहले गत साउन २४ गते सुरेश सापकोटा र दिपक लामाको साथमा रहेको एक किलो यार्सागुम्बा डर, धाकधम्की दिई लुटेर लगेको अनुसन्धानमा खुल्न आएको एसपी कोइरालाले जानकारी दिनुभयो ।
    घटना विवरण अनुसार गणेश शाहीले सापकोटा र लामालाई फोन गरी एक किलो यार्सागुम्बाको २८ लाखमा खरिद गर्छु भनी काठमाण्डौंको नयाँ बसपार्क मित्रनगरमा रहेको होटेलमा बोलाएको थियो । सोही क्रममा ६÷७ जनाको समूहले सो यार्सागुम्बा लुटेका थिए । महाशाखाले सो घटनामा थप अनुसन्धान जारी रहेको बताएको छ ।

  • हार्डवेयरमा चोरी गर्ने दुईजना पक्राउ

    भक्तपुर, साउन ३१
    मध्यपुर थिमि–२ सानोथिमिस्थित दिव्यश्वरी प्लानिङमा रहेको आकृति हार्डवेयरमा चोरी गरेको अभियोगमा भक्तपुर प्रहरीले दुई जनालाई पक्राउ गरी आइतवार सार्वजनिक गरेको छ । पक्राउ पर्नेहरुमा मोरङ विरेन्द्रनगर नगरपालिका–३ घर भई हाल काठमाण्डौ कपन बस्ने ५१ वर्षिय राजु तामाङ र सिन्धुपाल्चोक भोटेकोशी नगरपालिका–६ घर भई हाल काठमाण्डौ कपनमा नै बस्ने ४२ वर्षिय छिरिङ शेर्पा छन ।


    उनीहरुलाई महानगरिय प्रहरी वृत्त थिमिका प्रहरी निरिक्षक पञ्चलाल गोले नेतृत्वको टोलीले भक्तपुरको बालकोटबाट पक्राउ गरेको हो । तामाङ र शेर्पाले गत साउन १५ गते अर्घाखाँची भुमिकास्थान नगरपालिका–४ घर भई काठमाण्डौं महानगरपालिका ३२ पेप्सीकोला बस्ने पवित्रा भुसालको आकृति हार्डवेयरबाट नगद एक लाख र नेपाल बैंकको ३५ हजारको चेक चोरी गरी फरार भएको प्रहरी परिसर भक्तपुरका सूचना अधिकारी प्रहरी नायव उपरिक्षक दिपक गिरीले बताउनुभयो ।
    सामान किन्ने बहानामा पसलमा पुगेका तामाङ र शेर्पाले पसलधनीलाई अल्मल्याई पसलको घर्राबाट नगद चोरी फरार भएको प्रनाउ गिरीले बताउनुभयो । पिडितले दिएको हुलियाको आधारमा अनुसन्धान गर्ने क्रममा प्रदेश ३–०२–००३ प १९९० नं. को स्कुटरमा चढी शंकास्पद गतिविधी गर्दै हिडिरहेको अवस्थामा उनीहरुलाई पक्राउ गरिएको हो । घटनाको सम्बन्धमा थप अनुसन्धान भइरहेको प्रनाउ गिरीले बताउनुभयो ।

  • भक्तपुरमा गाईजात्रा पर्व औपचारिकतामा सीमित गरिने

    भक्तपुर, साउन २९
    यसवर्षको गुन्हीपुन्ही (जनैपूर्णिमा) र साँपारु (गाईजात्रा) पर्व सामान्य औपचारिकतामा मात्र सीमित गर्न तथा घिन्ताङघिसी र सांस्कृतिक प्रदर्शनीहरु नगर्न भक्तपुर नगरपालिकाले सम्बन्धीत सबैमा अनुरोध गरेको छ ।
    कोभिड संक्रमणको बढ्दो उच्च जोखिमलाई ध्यानमा राख्दै नगर प्रमुख सुनिल प्रजापतिको अध्यक्षतामा शुक्रबार बसेको वडा वडाका सांस्कृतिक गुरु एवम् सांस्कृतिक प्रतिनिधिहरु र जनप्रतिनिधिहरुसहितको बैठकले सो अनुरोध गरेको हो ।
    बैठकले साँपारुको दिन मृतकको स्मरणमा लगिने ताहा साँ परिक्रमाको क्रममा बढीमा २० जना मात्र सहभागी हुन दाफा, भजन, सांस्कृतिक समूह, बाजा खलःलगायत सबैमा अनुरोध गर्ने निर्णय समेत गरेको छ ।
    बैठकमा कोभिड संक्रमणले नेपालमा १० हजार भन्दा बढीले ज्यान गुमाइसकेको बताउँदैं नगरप्रमुख सुनिल प्रजापतिले पछिल्ला केही दिन यता भक्तपुरमा पनि दैनिक रुपमा कोभिडका बिरामी बढ्दो क्रममा रहेको जानकारी दिनुभयो ।
    उहाँले नगरपालिकाले कोभिड संक्रमितहरूको लागि सञ्चालित ख्वप अस्पताल कोभिड युनिटको सेवा प्रभावकारी बनाउन जनताको सहयोगमा अक्सिजन प्लान्ट जडान गरी उत्पादन गरी सकेको जानकारी दिँदैं भन्नुभयो, “बढी भीड जम्मा हुने जात्रा, पर्वहरूले संक्रमण फैलिने खतरा रहन्छ । कोभिडलाई हेलचेक्र्याइँ होइन, सतर्कता अपनाएर परास्त गर्नुपर्छ ।”


    भक्तपुर नगरपालिकाका उपप्रमुख रजनी जोशीले नगरबासीको स्वास्थ्यलाई प्राथमिकतामा राख्दै घरदैलो नर्सिङ सेवा सञ्चालनमा ल्याएको र हाल ख्वप अस्पताल कोभिड युनिटमार्फत कोभिड संक्रमित तथा अन्य बिरामीहरूको उपचार सेवा प्रभावकारी ढंगले अगाडि बढाइरहेको बताउनुभयो ।
    वडा नं. ७ का वडाध्यक्ष उकेश कवांले भक्तपुर नगरपालिकाले यहाँका जात्रा, संस्कृति, पर्व र सभ्यता जगेर्ना गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको बताउनुभयो । धर्म, पर्व, संस्कृतिलाई भौतिकवादी दृष्टिकोणबाट व्याख्या गर्नुपर्नेमा जोड दिँदैं उहाँले कोभिड संक्रमणको दर उच्च रहेको हुँदा गत वर्ष जस्तै यस पटक पनि गाईजात्रा पर्वलाई सामान्य औपचारिकतामा सीमित गर्न आग्रह गर्नुभयो ।
    बैठकमा जात्रासँग सम्बन्धित सांस्कृतिक गुरु तथा सांस्कृतिक समूहका प्रतिनिधिहरूले कोरोना संक्रमणको जोखिम यथावत रहेको हुँदा यस वर्षको गाईजात्रालाई पनि गत वर्ष जस्तै औपचारिकतामा सीमित गर्नुपर्ने, गाईजात्रा प्रदक्षिणा मार्गमा आवश्यक सरसफाई र क्लोरिन छर्कनुपर्ने, भीड जम्मा हुने खालका कुनै किसिमको सांस्कृतिक प्रदर्शनीमा रोक लगाउनुपर्ने, कोभिडबारे जनतालाई सचेत पार्न माइकिङ गर्नुपर्ने, गाईजात्रा व्यवस्थित गर्न स्वयम्सेवकहरू परिचालन गर्नुपर्नेलगायतका राय—सुझावहरू प्रस्तुत गरेका थिए ।

  • भक्तपुरको क्वाठण्डौंस्थित सरस्वती फल्चा पुनःनिर्माण शुरु

    भक्तपुर, साउन २९
    वि. सं. २०७२ सालको विनाशकारी भूकम्पले क्षति पुर्याएको भक्तपुर नगरपालिका १० क्वाठण्डौंस्थित सरस्वती फल्चा (पाटी)को पुनःनिर्माण हुने भएको छ । भक्तपुर नगरपालिकाले २४ लाखको लागतमा सो फल्चा पुनःनिर्माण गर्न लागेको हो ।
    स्थानीय उपभोक्ता समिति मार्फत पुनःनिर्माण हुन लागेको उक्त फल्चाको शुक्रवार शिलान्यास गर्दै नगरप्रमुख सुनिल प्रजापतिले मौलिकता विनाको ऐतिहासिक सम्पदा पुनःनिर्माणको कुनै अर्थ नभएको बताउनुभयो । “ईतिहास जोगाएर भावी पुस्तामा हस्तान्तरण गर्ने काममा कुनै किसिमको हेलचक्र्याइँ गर्नुहुन्न,” उहाँले भन्नुभयो, “सम्पदा पुनःनिर्माणको काम भनेको इतिहास निर्माण गर्ने काम हो । सयौं वर्ष टिक्ने यी सम्पदा पुनःनिर्माणको काम गुणस्तरीय हुनु जरुरी छ ।”
    उहाँले यसवर्ष कोरोना महामारीका कारण नगरपालिकाले स्वास्थ्य क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्दै जनस्वास्थ्य सेवा केन्द्रलाई ख्वप अस्पतालको रुपमा सञ्चालन गरी वडा वडामा स्वास्थ्य चौकी निर्माण, नगरबासीहरूलाई निःशुल्क अक्सिजन वितरणलगायतका जनतालाई प्रत्यक्ष फाइदा पुग्ने कार्यहरूलाई अगाडि बढाएको बताउनुभयो ।


    वडा नं. १० का वडाध्यक्ष लक्ष्मीप्रसाद ह्यौंमिखाले वडामा थुप्रै ऐतिहासिक पाटीहरू रहेको हुँदा आवश्यकता र प्राथमिकताअनुसार सम्पदाहरूको पुनःनिर्माण कार्यलाई अगाडि बढाईने बताउनुभयो । उहाँले नगरवासीको साथ र सहयोगकै कारण भूकम्पले भत्किएका सम्पदा अझ राम्रो र बलियो ढंगले पुनःनिर्माण गर्न नगरपालिका सफल भएको बताउनुभयो ।
    भक्तपुर नगरपालिकाका पूर्व उपप्रमुख चैत्यराज शाक्यले विश्वव्यापी रुपमा फैलिएको कोभिड महामारीका कारण सांस्कृतिक एवम् ऐतिहासिक महत्वका सम्पदा पुनःनिर्माण कार्यमा केही ढिलाई भएको बताउँदैं ऐतिहासिक सम्पदालाई मौलिक शैलीमा पुनःनिर्माण गर्नबाट कोही पनि चुक्न नहुने बताउनुभयो ।


    कार्यक्रममा वडा नं. १० का वडासदस्य जितेन्द्र मुनंकर्मी, सम्पदा शाखाका रामगोविन्द श्रेष्ठ, उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष गणेशराम मुस्याख्व, समितिका कोषाध्यक्ष चन्चला मुस्याख्व र सचिव हरिराम कर्माचार्यले फल्चा पुनःनिर्माणका विविध पक्षका बारेमा जानकारी दिनुभएको थियो ।

  • घरघरमा नागको तस्विर टाँसेर नागपञ्चमी मनाईंदैं

    भक्तपुर, साउन २९
    श्रावण शुक्ल पञ्चमीको अवसरमा नागको पुजा गर्नुका साथै घरघरमा नागको पुजागरी मुलढोकामा नागको तस्विर टाँसेर मनाईंदै छ । घरको मुलढोकाम नागको तस्वीर टाँस्दा वर्षभर घरमा नाग, सर्प र बिच्छीलगायतका जीवले दुःख नदिने धार्मिक विश्वास र जनश्रुती रहेको छ ।
    नाग पूजाको प्रचलन वैदिककालदेखि नै सुरु भएको हो । वैदिक मान्यताअनुसार नागलाई सर्पको राजा मानिन्छ । नाग रिसाए भने पानीको अभाव हुने भएकाले पानीका लागि पनि नागलाई खुशी पार्न पूजा गर्ने परम्परा बसेको हो ।
    वराहपुराणमा उल्लेख भएअनुसार श्रावण शुक्ल पञ्चमीमा नागराजसँग ब्रह्माको संवाद भएकाले पनि आजको दिन नागपूजाका लागि प्रसिद्ध मानिन्छ । प्रत्येक घरमा नाग रहेका हुन्छन् । घरको जगमुनि बसेका नाग रिसाएमा घरको जग नै भत्कन्छ भन्ने धार्मिक विश्वासले गर्दा पनि नागको पूजा गर्ने परम्परा रहेको हो ।
    नागलाई विष्णु र शिवका रूपमा मान्ने प्रचलन वैदिक सनातनकालदेखि नै छ । भगवान् शिवले नागको माला लगाउने र भगवान् विष्णु जलमाथि शेष नागको श्ययामा फणको छाता ओढी शयन गर्ने भएकाले दुवै भगवान्लाई नागका रूपमा मान्ने गरिएको हो ।
    श्रीकृष्णले बाल्यकालमै कालीनागको दमन गरेको प्रसङ्ग विभिन्न पुराणमा वर्णन गरिएको छ । भगवान् विष्णुको नवौँ अवतारका रूपमा जन्म लिनुभएका बुद्धको मूर्तिको शिरमा मुकुटाकारका रूपमा सर्पको आकृति रहेको हुन्छ । मत्स्येन्द्रनाथको घाँटीमा कर्कोटक नागको माला लगाइएको हुन्छ । जैन तीर्थङ्करहरुको शिरमा समेत सर्पाकार मुकुट हुन्छ ।
    पाण्डुपुत्र अर्जुन र चन्द्रगुप्त द्वितीयले नागकन्यासँग विवाह गरेको प्रसङ्ग धर्मशास्त्रमा उल्लेख गरिएको छ । लक्ष्मीको वास त्यो घरमा हुन्छ जुन घरमा नागको पूजा हुन्छ भन्ने मान्यता हाम्रो समाजमा सनातनदेखि छ ।

    नागपञ्चमी कसरी र किन मनाउन थालियो भन्ने सम्बन्धमा विभिन्न किंवदन्ती प्रचलित छन् । जसमध्ये एउटा प्रख्यात किंवदन्ती यस्तो छ । एक किसानले आफ्नो खेत खनिरहेका बेला नागका तीन वटा बच्चा भेट्टाए र मारिदिए । ती बच्चाकी आमा आहारा खोजेर आउँदा आफ्ना सबै बच्चा मरेकोदेखि किसानसँग क्रुद्ध भइन् । रिसले चुर भएकी नागिनीले तत्काल किसानलाई मार्दा पनि रिसबाट मुक्त नभएकीले किसानको घरमा गएर श्रीमती र दुई छोरालाई पनि मारिदिइन् ।
    संयोगले किसानकी छोरी घरबाहिर रहेकीले बच्न सफल भइन् । नागिनीले किसानकी छोरीलाई पनि खोज्दै हिँडेपछि बाटामा फेला पारी मार्न खोजिन् । किसानकी छोरीले अनेक प्रकारले अनुनय विनय गरी नमार्नुस् म तपाईंको पूजाआजा गर्छु र दूध खान दिन्छु भनेर बिन्ती गरेपछि नागिनीले दया गरी किसानकी छोरीलाई छोडिन् ।
    मृत्युको मुखबाट बची प्रसन्न भएकी किसानकी छोरीले नागिनीलाई शोडषोपचारले पूजाआजा गरी कचौरामा दूध पनि खान दिइन् । किसानकी छोरीको प्रार्थनाबाट प्रसन्न भएकी नागिनीले तिम्रो भक्तिबाट म प्रसन्न भएँ वर माग भनेपछि उनले मौका छोपी मेरा मातापिता र भाइलाई पनि जीवनदान दिनुहोस् भनी वर मागिन् । प्रसन्न भएकी नागिनीले तथास्तु भनी किसानका सपरिवारलाई बचाइदिइन् । यसरी नागिनीले किसान परिवारलाई बचाइदिएको दिन श्रावण शुक्ल पञ्चमीअर्थात् आजैको दिन भएकाले त्यही समयदेखि नागपूजा गरी घरमा टाँस्ने परम्परा बसेको विश्वास छ ।

  • नवदुर्गा देवगणको नकीं विवाद सहमतिमा समाधान, छेमा पुजा गरी जात्राको प्रक्रिया थाल्ने

    लक्ष्मी गारु, भक्तपुर, साउन २७
    भक्तपुरको ऐतिहासिक नवदुर्गा देवगणको जात्रा र नाच सञ्चालनमा देखिएको अन्योल अन्त्य भएको छ । नवदुर्गा द्योछें (देवता घर)को नकीं (मुख्य महिला पुजारी) छनोटमा देखिएको विवाद सहमतिमा समाधान भएसँगै जात्रा र नाच सञ्चालनमा देखिएको अन्योल अन्त्य भएको हो ।
    जात्रा सञ्चालनका लागि छेमा पुजा गरिने र जात्राका सबै विधि विधान र प्रक्रिया तत्काल थाल्ने सहमति समेत भएको छ ।
    स्थानीय जनप्रतिनिधि, नवदुर्गा देवगणसँग सरोकार राख्ने विभिन्न समूहको संयुक्त प्रयासले मंगलवार नकीं छनोटमा देखिएको विवाद सहमतिमा समाधान भएको हो । सहमति अनुसार नवदुर्गा द्योछेंको नकींमा ईन्दिरा बनमाला नियुक्त भएकी छिन । नकींमा दावी गर्ने हरिगोविन्द वनमालाको परिवारलाई अबको पाँचौं वर्षमा नकींको पालो दिने सहमति भएको भक्तपुर नगरपालिका वडा नं. ९ का वडाअध्यक्ष रविन्द्र ज्याख्वःले बताउनुभयो ।
    सहमति अनुसार इन्दिरा वनमालाले उच्च अदालत पाटनमा दायर गरेको रिट फिर्ताको लागि हरिगोविन्द वनमालाको सहमतिमा मंगलवार नै निवेदन दिएको जनाएको छ ।
    नवदुर्गा द्योछेंमा मंगलवार साँझ सरोकारावाला सबै पक्षको सहभागितामा ४ बुँदे सहमति भएको जानकारी दिँदैं वडा अध्यक्ष ज्याख्वले भन्नुभयो, आगामी दिनमा पनि यस्ता समस्या आए स्थानीय रुपमै समाधान गर्ने र प्रशासन वा अदालतमा नजाने सहमति समेत भएको छ ।’
    सहमति अनुसार यसवर्ष नकीं पालो परेका शेरबहादुर भन्ने श्रीबहादुर वनमालाको तर्फबाट नकीं नियुक्त इन्दिरा वनमालाले झौर पालो वर्ष २०८३ सालमा यसवर्षका अर्का दावीकर्ता हरिगोविन्द वनमालाको परिवारलाई नकीं पालो दिने भएको छ । साथै हरिगोविन्दको नकीं पालोमा प्रत्येक ३६ वर्षमा एक पटक आउने ईना पालोमा हरिगोविन्दले पाउने की नपाउने भन्नेमा गोला प्रथा गर्ने र हरिगोविन्दले पाउने भएमा हरिगोविन्द, श्रीबहादुर र जयमल वनमालाले प्रत्येक १२÷१२ वर्षमा नकीं पालो चलाउने सहमति भएको छ । तर गोलाप्रथा गर्दा हरिगोविन्दले नपाउने गोला परेमा त्यस उप्रान्त हरिगोविन्दले कहिले पनि नकीं पालोमा दावी गर्न नपाउने सहमति समेत भएको वडाअध्यक्ष ज्याख्वले बताउनुभयो ।
    सहमतिपत्रमा भक्तपुर नगरपालिका वडा नं. ७ का वडाअध्यक्ष उकेश कवाँ, ९ का वडाअध्यक्ष रविन्द्र ज्याख्वः, वडा नं. ९ का पुर्व वडाअध्यक्षहरु कृष्णभक्त लवजू, विष्णुबहादुर मानन्धर, नवदुर्गा जात्रा व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष एवम् इना पालो नायो वृजेश वनमाला, ईन्द्रबहादुर वनमाला नायो झौर पालो, बुद्धिबहादुर वनमाला नायो क्वाठण्डौं पालो, कृष्णकुमार वनमाला नायो क्वछें पालो, भैरवबहादुर वनमाला नायो क्वछें पालो, सूर्यबहादुर वनमाला नायो क्वाठण्डौं पालो, हरिकृष्ण वनमाला, अमरकृष्ण वनमाला, नारायणमान वनमाला, देवगणगुरुहरु दयाराम वनमाला, शिवभक्त वनमाला, वनमाला समाज सेवा समितिका अध्यक्ष आशाकाजी वनमाला, उपाध्यक्ष गोविन्द वनमाला, कोषाध्यक्ष तुल्सीरामा वनमाला, नवदुर्गा देवगण जात्रा व्यवस्थापन समितिका सचिव रत्नमान वनमाला, रिट निवेदकहरु हरिगोविन्द वनमाला, कृष्णराम वनमाला, कृष्णसुन्दर वनमाला र श्रीबहादुर वनमालालगायतले हस्ताक्षर गरेका छन ।

     

  • एसईईको नतिजा प्रकाशन, कक्षा १२ को परीक्षा स्थगित

    भक्तपुर, साउन २३
    राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले माध्यामिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) २०७७ को नतिजा आज सार्वजनिक गरेको छ । बोर्डका अध्यक्ष डा. चन्द्रमणी पौडेलको अध्यक्षमा बोर्डको कार्यालय सानोथिमिमा बसेको बैठकले एसईईको नतिजा प्रकाशन गर्ने निर्णय गरेको हो ।
    बिहान ११ बजे शुरु भएको बैठक २ः३० बजे सकिएको थियो । बोर्डले एसईई कक्षा १० को विद्यार्थी मूल्यांकन, नतिजा प्रकाशन तथा प्रमाणिकरण कार्यविधि २०७८ स्वीकृत गरी सोही कार्यविधिका आधारमा विद्यालयद्धारा गरिएको अन्तिम मुल्यांकनको विवरण विद्यालयहरुले सम्बन्धित शिक्षा विकास तथा समन्वय ईकाइहरुमा पठाई त्यहाँबाट प्रमाणित भई आएको विवरणका आधारमा नतिजा प्रमाणित गरिएको जनाएको छ ।
    यसवर्ष कुल ५ लाख १७ हजार १२२ जना विद्यार्थीहरुले रजिष्ट्रेसन फाराम भरेकोमा विद्यालयबाट परीक्षाका लागि योग्य ४ लाख ८४ हजार २७८ जनाको प्रमाणित प्राप्ताङ्क विवरण प्राप्त भएकोले सोही अनुसार नतिजा प्रमाणिकरण गरिएको कायम मुकायम परीक्षा नियन्त्रक रुद्रप्रसाद अधिकारीले बताउनुभयो ।
    यसवर्ष नतिजा प्रकाशनमा ग्रेड नछुट्याईको उहाँले जानकारी दिनुभयो । ‘यसवर्ष विद्यालयले जुन नतिजा पठाएको हो त्यसैलाई प्रमाणिकरण गरी सार्वजनिक गरिएकाले ग्रेड छुट्याउने कार्य गरिएन,’ उहाँले भन्नुभयो ।
    सार्वजनिक गरिएको नतिजामा प्रदेश १ का ८२ हजार ७६०, प्रदेश २ का ७५ हजार ८३६, बागमति प्रदेशका १ लाख ५ हजार ६२९ र गण्डकी प्रदेशका ४६ हजार २४३ विद्यार्थीको नतिजा समावेश गरिएको छ । त्यसैगरी लुम्बिनी प्रदेशका ८२ हजार १७०, कर्णाली प्रदेशका ३६ हजार ३४२ र सुदरपश्चिम प्रदेशका ५५ हजार २९८ विद्यार्थीहरुको नतिजा सार्वजनिक गरिएको छ ।
    परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयका अनुसार एसईई परीक्षा २०७७ को नतिजा बोर्डको वेबसाइट, एसएमएस र आईभीआरबाट हेर्न सकिनेछ । सरकारले कोरोना भाइरसको संक्रमण बढेपछि परीक्षा सञ्चालन नगरी २०७७ सालमा कक्षा १० का विद्यार्थीको एसईईको अन्तिम मूल्याङ्कन गर्ने जिम्मेवारी सम्बद्ध विद्यालयलाई नै दिने निर्णय गरिएको थियो । एसईईका विद्यार्थीको विद्यालयले मूल्याङ्कन गरेको यो दोस्रो पटक हो । यसअघि २०७६ सालका एसईईका विद्यार्थीको मूल्याङ्कन गर्ने जिम्मेवारी पनि विद्यालयलाई दिइएको थियो ।
    यसैगरी बैठकले कक्षा १२ को पूर्व निर्धारित परीक्षा अर्को सूचना जारी नभएसम्म स्थगित गर्ने निर्णय गरेको स्रोतले जानकारी दिएको छ । बैठकको निर्णय केही बेरमा सार्वजनिक गरिने बताईएको छ ।
    बोर्डले साउन ३१ गतेदेखि भदौ ९ गतेसम्म परीक्षा लिने गरी तालिका सार्वजनिक गरेको थियो । तर बढ्दो कोरोना संक्रमणको जोखिमका कारण परीक्षा स्थगित गर्न स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले सिफारिस गरेको थियो ।

  • विवादले परम्परा विथोलिएपछि भक्तपुरको नवदुर्गा देवगण जात्रा अन्योलमा

    लक्ष्मी गारु, भक्तपुर, साउन २३
    भक्तपुरको ऐतिहासिक नवदुर्गा द्योछें (देवता घर)मा नकीं (महिला पुजारी)को छनौटमा विवाद भएपछि शुक्रवार साँझ दुई पक्षबीच झडप भएको छ । झडपले नवदुर्गा देवगण जात्राको परम्परा विथोलिएपछि यसवर्षको जात्रा सञ्चालन हुने नहुने अन्योल उत्पन्न भएको छ ।
    घण्टाकर्ण चतुदर्शीको साँझ देवगणसहित नकींको पदभार हस्तान्तरण हुने परम्परा अनुसार शुक्रवार नवदुर्गा द्योछेंमा जम्मा भएका देवगण र नवदुर्गा नाचका सरोकारवालाहरुबीच नकीं छनोटमा विवाद हुँदा दुई पक्षबीच झडप भएको हो ।
    झडपमा दुवै पक्षका केही सामान्य घाईते भएको महानगरिय प्रहरी परिसर भक्तपुरका सूचना अधिकारी प्रहरी नायव उपरिक्षक दिपक गिरीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘विवाद भएपछि प्रहरीले सुरक्षा दिएको हो । दुई पक्षबीच सामान्य झडप भएपनि प्रहरीले स्थिती नियन्त्रणमा लिएको हो ।’


    नवदुर्गा देवगणको परम्परा अनुसार घण्टाकर्ण चतुदर्शीका दिन देवगण र नकींको पालो फेर्ने प्रचलन रहेको छ । त्यसका लागि केही दिन अघि पालो अनुसार देवगण र नकीं छनोट गरिन्छ । यसवर्ष देवगण छनोटमा विवाद नभएपनि नकीं छनोटमा भने विवाद भएको थियो ।
    नवदुर्गा देवगणको नकींमा भक्तपुर नगरपालिका–७ का हरिगोविन्द वनमाला र कृष्णराम वनमालाको परिवारले दावी गरेका थिए । नकींमा दुई परिवारको दावी परेपछि विभिन्न चरणमा भएको छलफलमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयले हरिगोविन्दको परिवारलाई नकींको जिम्मेवारी तोकेको थियो ।


    तर कृष्णरामको परिवारले परम्परा अनुसार आफ्नो परिवारको पालो भएको दावी गर्दै पालो मिचिएको भन्दै असन्तुष्टी जनाएको थियो । उहाँले पाटन उच्च अदालतमा आफुलाई अन्याय गरेको र पालो मिचिएको भन्दै रिट समेत दर्ता गर्नुभएको छ, जुन विचाराधिन रहेको छ ।
    नकीं छनोटमा विवाद उत्पन्न भएपछि नवदुर्गा द्योछें परिसरमा दर्जनौको संख्यामा प्रहरी परिचालन गरिएको थियो । प्रहरीकै सामुन्ने दुई पक्षबीच झडप भएपछि प्रहरीले हस्तक्षेप गरी झडप साम्य पारेको थियो ।
    नवदुर्गा गण जात्रा तथा मन्दिर व्यवस्थापन समितिका सदस्य बालकृष्ण बनमालाले घण्टाकर्णको अन्तिम दिन नकीं छनौट भई पद हस्तान्तरण गर्ने बेलासम्म पनि नकीं छनोट हुन नसकेपछि विवाद र झडप भएको बताउनुभयो । उहाँले विवादले नवदुर्गा देवगणको परम्परा नै विथोलिएको जानकारी दिनुभयो ।


    नवदुर्गा देवगणको परम्परा अनुसार घण्टाकर्ण चतुदर्शीको बेलुकी महादेव सिद्ध गर्ने, देवगणको मखुण्डो बनाउन निम्ता दिन जानुका साथै माटोको पुजा गर्नुपर्ने प्रचलन रहेको छ । त्यसैगरी तालक्वस्थित कुमाले टोलमा पुगेर देवगणले नवदुर्गा गणको जात्रा सञ्चालनका लागि आवश्यक भाँडाकुँडा बनाउन आग्रह गर्न जानुपर्ने परम्परा रहेको छ । तर झडपले ती सबै परम्परा विथोलिएको बालकृष्णले बताउनुभयो । घण्टाकर्ण चतुदर्शीको राती देखी नै देवगणको नाचको प्रशिक्षण शुरु हुने परम्परा रहेकोमा झडप र विवादले यसवर्ष सो परम्परा पनि विथोलिएको छ ।
    तत्काल विवाद समाधान नभए यसवर्ष नवदुर्गा देवगणको जात्रा नै सञ्चालन नहुने जोखिम बढेको उहाँले बताउनुभयो । ‘दुई तीन दिनभित्र विवाद समाधान नभए यसवर्ष नवदुर्गा गण जात्राका कुनै पनि परम्परा सञ्चालन हुन सक्दैन,’ उहाँले भन्नुभयो । उहाँले समितिका अध्यक्ष र देवगणका नाइके समेत रहेका व्रिजेश वनमालाको दम्भ र पक्षपातपूर्ण व्यवहारले झडपको स्थिती आएको आरोप समेत लगाउनुभयो ।
    स्रोतका अनुसार नवदुर्गा देवगणको नकींमा शेरबहादुर वनमाला र जयमल वनमालाको परिवारले १२÷१२ वर्षमा पालो फेर्दै आएका थिए । वि. सं. २०५४ मा नकीं छनोटमा हरिगोविन्द वनमालाको परिवारले पनि दावी गरे । वि. सं. २०२६ सालको पालो र नवदुर्गा देवगणको नामाकरणको वंशावली तथा मुल लिखतहरुको अध्ययनले हरिगोविन्दको पनि नकींमा दावी पुगेको देखिएपछि २०५४ सालमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा शेरबहादुर, जयमल र हरिगोविन्दबीच सहमति पत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो । सोही सहमति अनुसार यसवर्ष हरिगोविन्दको परिवार नकीं हुने पालो रहेको स्रोतको दावी रहेको छ ।
    नवदुर्गा गण जात्रा तथा मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष र देवगणको नायो व्रिजेश वनमाला छन । व्रिजेश शेरबहादुरका भतिजा हुन । स्रोतका अनुसार शेरबहादुरले अन्तरजातिय विवाह गरी धर्म समेत परिवर्तन गरेका कारण उनले भतिजलाई प्रयोग गरी विवाद सृजना गरेको वनमालाहरु बताउँछन । वनमाला समुदायले अन्तरजातिय विवाह गरेको खण्डमा उनीबाट जन्मेको सन्तान देवगणमा सामेल हुन नपाउने नियम छ । त्यसै कारण शेरबहादुरले भतिजालाई प्रयोग गरी विवाद उत्पन्न गराएको स्रोतले बताए ।
    कृष्णरामको परिवारलाई नकींको जिम्मेवारी दिए नवदुर्गा देवगणमा पहिलो पटक एकै परिवारका नकीं र नायो बन्ने छन । तर नवदुर्गामा एकै परिवारका नकीं र नायो बनेको इतिहास नभएको वनमालाहरु बताउँछन । नवदुर्गाको वंशावलीमा समेत एकै परिवारलाई नकीं र नायो दिन नहुने उल्लेख गरेको वनमालाहरुको दावी रहेको छ ।
    समितिका अध्यक्ष एवम् नायो ब्रिजेशले कुनै पनि नियम मिचेर काम नगरेको दावी गर्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘पालो नाइके र अध्यक्ष म भएकाले मैले शक्ति प्रयोग ग¥यो भने तर मैले त्यस्तो केही गरेको छैन । धालापौ(बंशावली)अनुसार यस पाली श्री बहादुरको हो । त्यो अनुसारै मेले मिलाएको हो ।’
    उहाँले बंशावली वनमालाहरुले पल्टाउन र हेर्न नहुने परम्परा रहेको बताउँदैं जोशी बजुले पल्टाएर हेर्ने र सोही अनुसार पालो दिएको बताउनुभयो । उहाँले नकीं विवाद २०५४ सालदेखि भएको र त्यसबेला जिल्ला प्रशासन कार्यालयम गएर सहमती गरेर आएको जानकारी दिनुभयो । ‘मैले त्यस्तो कुनै पदको दुरुपयोग गरेको भए म पदबाटै राजीनामा दिन तयार छु,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘गएको १४ गते नै सबै देवगण र ८ नाइकेको रोहबरमा यो तय गरिएको थियो । नकींको तय पनि जोशीले बंशावली हेरेर गरेको हो मैले केही गरेको छैन । मलाई गुन्डा प्रवृति देखायो भनी आक्षेप लगाए ।’
    नवदुर्गा द्योछेंको छनोट हुने नकींले नवदुर्गाको मन्दिरमा दैनिक नित्य पूजा, आरती गर्नुका साथै जात्रा सञ्चालनमा नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्ने परम्परा रहेको छ । नकींले कुनै तलव भत्ता पाउने व्यवस्था नभएपनि मन्दिरमा चढाएको भेटी, दान दक्षिणामा एकाधिकार राख्न पाउने परम्परा रहेको छ ।
    तस्विर सौजन्य, बालकृष्ण वनमाला