Category: भर्खरै

भक्तपुर – राष्ट्रिय सभामा रिक्त एक सदस्यका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा आज (सोमवार) हुने उपनिर्वाचनको अघिल्लो दिन नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र, जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) नेपाल, राष्ट्रिय जनमोर्चाले विरोध जनाएको छ ।
जसपाले प्रदेश सांसदबाट हटाएका लुम्बिनी प्रदेशका ४ सदस्यले निर्वाचनको पुर्वसन्ध्यामा मतदान गर्न पाउने व्यवस्था गरेपछि गठबन्धन दलले विरोध जनाएका हुन । मतदान शुरू हुनु भन्दा करिब १६ घण्टाअघि मतदाता थप्नु निर्वाचन आचार संहिता र निर्वाचन प्रणालीको आम मान्यता विपरीत भएको उनीहरूको भनाइ छ ।
विपक्षी गठबन्धनले प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै यस कदमले सम्पूर्ण संवैधानिक अंगमाथिको विश्वसनीयतामै समेत प्रश्नचिह्न खडा भएको उल्लेख गरेका छन्। त्यस्तै निर्वाचन आयोग जस्तो संवैधानिक अंग केपी ओली एमालेको विभागमा परिणत भएको प्रमाणित गरेको आरोप समेत लगाएका छन । यसले राष्ट्रिय सभाको उपनिर्वाचन मात्र नभइ सबै निर्वाचन निष्पक्ष नहुने संकेत गरेको उनीहरुको भनाई छ ।
यस कदमको घोर विरोध गर्दै निष्पक्ष निर्वाचनका लागि आइतबार निर्वाचन आयोगको निर्णय र आदेशको कार्यान्वयन नगर्न र नगराउन समेत लुम्बिनी प्रदेशका नेपाली कांग्रेस सांसद एवं संसदीय दलका नेता वीरेन्द्र कनौडिया, सांसद एवं माओवादी केन्द्रका संसदीय दलका नेता कुल प्रसाद केसी, सांसद जनता समाजवादी पार्टी एवं संसदीय दलका प्रमुख सचेतक पूर्मती डङ्गा मगर र राष्ट्रिय जनमोर्चाका सांसद तारा जिसीले जोडदार आह्वान गरेका छन् ।
जसपाले आफ्ना ४ सदस्यलाई कारवाही गरी दलबाट निस्कासन गरेको पत्र लुम्बिनी प्रदेशसभा सचिवालयमा दर्ता गरेको थियो । सो अनुसार उनीहरुको सदस्यता खोरज भएको निर्वाचन आयोगले निर्णय गरी उपनिर्वाचनमा ७९ जना प्रदेशसभा सदस्यले मात्र मतदान गर्ने भनेर नामावली निकालेको थियो । तर आयोगले आइतबार मात्रै हाल मन्त्री समेत रहेका ४ जना जनालाई पुरक मतदाताको अधिकार दिएपछि पछिल्लो विवाद देखिएको हो ।
जिल्ला निर्वाचन कार्यालय दाङका सूचना अधिकारी गेहेन्द्र कुँवरका अनुसार निर्वाचन आयोगको पछिल्लो निर्णयअनुसार थप ४ जना मन्त्रीलाई पनि पुरक मतदाताको अधिकार दिइएको हो ।
योसहित अब लुम्बिनी प्रदेश सभामा कुल ८३ जना प्रदेशसभा सदस्यले मताधिकार पाएका छन् । आयोगको पछिल्लो निर्णय संगै आइतबार दिउँसो सम्म मताधिकारबाट वञ्चित रहेका मन्त्री समेत रहेका जसपा सांसदहरू कल्पना पाण्डेय, सन्तोषकुमार पाण्डेय ,सुमन शर्मा रायमाझी र विजय बहादुर यादवले पनि मताधिकार पाएका हुन् ।

भक्तपुर – भक्तपुरको भेलुखेलस्थित ल्योसिंख्यमा इनारमा पानी लिन आउनुभएकी महिला सानु श्रेष्ठ (नाम परिवर्तन) एक्लै टोलाउँदै थिए । एकैछिनमा अर्की महिला पानी लिन इनार आईपुग्नुभयो । सानुको अनुहार हेरी के भयो भनी प्रश्न गरिन् ।
“काम हुँदा ठिक छु जस्तो लाग्छ । अरु बेला के हुन्छ, थाहा छैन । कमाई छैन । जग्गा जमिन छैन । सानो घर छ बालबच्चा छन् । कसरी दैनिकी गुजारा गर्ने ?,” सानुले भन्नुभयो ।
कुराकानीका क्रममा सानुले गतवर्ष श्रीमान्लाई कोरोना संक्रमण भएको र लामो समय अस्पताल बस्नु परेको व्यथा सुनाउनुभयो । “साढे चारलाख रुपैयाँ सकियो । त्यो पनि ऋण तिर्नु छ । खै के गर्ने । अहिले पनि निषेधाज्ञा छ । कामछैन सबै घरमै छौ । भएका अन्न सकिनै लाग्यो । बालबच्चाई के खुवाउने । कहिले खुल्छ,” उहाँले भन्नुभयो, “समाचार हेरे दैनिक कोरोनाले मरिरहेका मात्र छन् । खाली दिमागमा यी कुराहरु आइरहन्छ । अनि के गर्ने कसो गर्ने भनी सोच्दा सोच्दै टाउको फुट्ला जस्तो हुन्छ । पुरै अन्धकार हुन्छ ।”
भक्तपुरको आदर्शमा डेरा गरी बस्ने रिता लामा (नाम परिवर्तन) काठमाण्डौंमा घरेलु सफाईकर्मीको काम गर्नुहुन्छ । कोरोना भाइरसको संक्रमण नियन्त्रण र रोकथामका लागि गत बैशाख १६ गतेदेखी निषेधाज्ञा लागु भएसँगै उहाँको काम मात्र बन्द भएन आम्दानीको एक मात्र स्रोत समेत बन्द भएको छ ।

“काठमाण्डौंमा गएर लुगा धुने र घर सरसफाई गर्ने काम गरी गुजारा गर्दै आएकी थिएँ,” दुई बालबच्चाकी आमा रिताले भन्नुभयो, “अहिले निषेधाज्ञाले गर्दा काम पनि छैन आम्दानी पनि छैन । भोलीका दिनमा बालबच्चालाई के खुवाउने भन्ने चिन्ताले सताउँछ र एकदम टाउको दुख्न थाल्छ ।”
श्रीमान दुई वर्ष अघि वैदेशिक रोजगारीका लागि कतार गएदेखी सम्पर्कमा नआएको रिताले बताउनुभयो । “श्रीमान् वैदेशिक रोजगारका लागि कतार गएको दुई वर्ष भैसक्यो । विदेश गएदेखि नसम्पर्कमा आउँछ न त पैसा नै पठाउँछ । दुई सन्तानलाई कसरी पाल्ने भन्दै रुँदै कामको भिख माग्दै दैनिकी गुजार्नु परेको छ,” उहाँले भन्नुभयो ।
गतवर्ष कोरोना संक्रमित भई १९ दिन खरिपाटीस्थित क्वारेन्टिनमा बस्नुभएकी सुनिताको हालत पनि रिता र सानुको भन्दा कम छैन् । अहिलेपनि कोरोनासँग मिल्दोजुल्दो लक्षण देखिएकाले होम आइसोलेसन बसेकी सुनिता एकल महिला हुन । उहाँका दुई छोरा छन ।
स्थानीय एक नीजि विद्यालयमा पढाउने सुनिताको पनि निषेधाज्ञाले शिक्षण संस्था बन्द हुँदा रोजगारी गुमेको छ । आम्दानीको स्रोत बन्द भएकाले सुनिता निन्द्रामा समेत कसरी घर चलाउने, छोराहरुलाई के खुवाउने, कोरोनाले म मरे भने छोराहरुलाई कसले हेर्छ भनी रुने गरेको सुनिताको देवरानीले बताउनुभयो । अहिले सुनिता आफै बिरामी भएका कारण छोराहरुलाई माइती हेटौडामा पठाएको छ । उनी एक्ली छिन । अहिले उनको रेखदेख देवरानीले गर्दै आउनुभएको छ ।

कोरोना नियन्त्रणका लागि निषेधाज्ञा लागु भएसँगै धेरैले रोजगारी गुमाएका छन । ज्याला मजदुरी गरेर दैनिक गुजारा चलाउनुपर्ने निम्न वर्गका परिवारलाई निषेधाज्ञाले बिस्तारै विचलित बनाउन थालेको छ । विषेश गरी दैनिकी गुजारा गर्नुपर्नेलाई निकै सकस भएको देखिन्छ ।
गएको वर्ष पनि ६ महिनाभन्दा लामो समय बन्दाबन्दीमा बिताउनु परेका अधिकासं परिवारको अवस्था यस्तो  भएको देखिन्छ । उनीहरुलाई परिवार कसरी पाल्ने भन्ने चिन्ताले निकै सताउन थालेको छ । रोगले भन्दा पनि भोकले मर्ने हो की भन्ने चिन्ताले गृहिणी, एकल महिला र न्यून आय भएका परिवारमा मानसिक विचलन आउन थालेका उदाहरण हुन रिता, सानु र सुनिताको अवस्था ।

बन्दाबन्दी वा निषेधज्ञाले दैनिक ज्याला मजदुरी गर्ने वर्गमा एकदमै नराम्रो प्रभाव पार्ने भक्तपुर अस्पतालकी मनोचिकित्सक डा. कञ्चन दाहाल बताउनुहुन्छ । “अरुबेला जसोतसो दैनिक मजदुरी गरेर आफ्नो परिवार पालिरहेका हुन्छन् । तर अहिलेको अवस्थाले उनीहरुलाई सबै भन्दा पहिला रोग होइन भोकले मानसिक तनाव बढाएको हुन्छ,” उहाँले भन्नुभयो ।
मैले कसरी मेरो बालबच्चा, परिवारलाई भोकप्यास मेटाउने, बास कसरी जोगाउने, अरुबेला दिइरहेको आवश्यकताहरु यसबेला कसरी पुरा गरिदिने भन्ने डरले डेरा जमाउने गरेको पाईएको उहाँले बताउनुभयो ।
“अहिलेको स्थितिमा उनीहरुलाई संक्रमण भयो भने के गर्ने, हातमुख जोड्न नसकेको अवस्थामा संक्रमित भयो भने कसरी उपचार गर्ने, बालबच्चालाई शिक्षाको पहुँचबाट कसरी जोगाउने भन्ने मानसिक तनाब हुन्छ नै । त्यसका बाबजुत नियमित रुपमा शरीरलाई आवश्यक पर्ने पौष्टिक तत्व अभाव हुदाँ पनि मानिस बिरामी भई त्यतिकै मनोरोगी जस्तै हुन्छ,” उहाँले भन्नुभयो । उहाँले यस्ता किसिमका मानसिक तनावले बाँच्नुको अर्थ छैन भनी आत्मग्लानी उत्पन्न गराई गलत बाटो अंगालेको समेत घटना देखिएको बताउनुभयो ।
मजदुरी वर्गमा यस्ता समस्याको परामर्श भन्दा पनि सहयोगको खाँचो रहेको उहाँले बताउनुभयो । “उसले खानै पाएन भने परामर्श गरेर केही हुँदैन । उसको सबभन्दा ठूलो कुरो भोक हो । भोक मेटाउनु पर्छ । त्यसका लागि मुलकमा यस किसिमका अप्ठेरा परिस्थितिहरु आउँदा खेरी सम्बन्धित निकाय, विभिन्न संघसंस्था वा व्यक्तिगत रुपमा केही सहयोग गर्नुपर्छ,” उहाँले भन्नुभयो । समस्यामा परेका वर्गलाई सोही अनुसारको सहयोग मिल्यो भने मेरो परिवारलाई भोकै राख्नु परेन भन्ने भाव जाग्दै जाने र मानसिक तनाव पनि कम हुँदै जाने उहाँले बताउनुभयो ।
काठमाण्डौं उपत्यकामा शुक्रवारदेखी निषेधाज्ञा थप कडा भएको छ । दैनिक उपभोग्य वस्तुको खरिद बिक्री हुने किराना पसल समेत एक हप्ता बन्द गर्ने निर्णय उपत्यकाका तीन जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीहरुले गरेका छन । यसले दैनिक ज्यालामजदुरी गरेर छाक टार्नुपर्ने वर्गलाई थप समस्यामा पार्ने देखिन्छ । सरकारले स्थानीय तहमार्फत यस्ता परिवारलाई उचित राहत र सहयोगको व्यवस्था गर्न नसके निम्न आय भएका परिवारमा मनोरोगको समस्या आउने देखिन्छ ।

‘रगत नपाए भक्तपुर जानु’ भन्ने उक्तिका साथ रक्त सञ्चार सेवा सञ्चालन गर्दै आइरहेको नेपाल रेडक्रस सोसाइटी जिल्ला शाखा भक्तपुरले कोभिड महामारीको अहिलेको अवस्थामा रगतको सहज व्यवस्थापनका लागि ‘आकस्मिक घरदैलो रक्तदान अभियान’ सञ्चालन गरिरहेको छ ।
बढ्दो संक्रमणलाई रोकथाम तथा न्यूनिकरणका लागि बैशाख १६ गतेबाट गरिएको निषेधाज्ञादेखिनै ब्लड डोनर्स एशोसियसन (ब्लोदान), जिल्लामा रहेका नेपाल रेडक्रसका उपशाखाहरु, तथा अन्य सहयोगी संघसंस्थाको सहयोगमा उपत्यकाका तीनै जिल्लाको समुदायस्तरमै पुगी घरदैलो रक्तदान अभियान शुरु गरिएको नेपाल रेडक्रस सोसाइटी जिल्ला शाखा भक्तपुरका सभापति मनोज कुमार थापा बताउनुहुन्छ ।

सभापति थापाका अनुसार आकस्मिक घरदैलो रक्तदान अभियान सञ्चालनका लागि शाखाका मन्त्री परशुराम पाण्डेको संयोजकत्वमा सात सदस्यीय समिति गठन गरिएको छ । जसमा सुडाल उपशाखाका सभापति विदुर नेपाल, दुवाकोट उपशाखाका सभापति सोम प्रधान, नगरकोट उपशाखाका कार्यबहाक सभापति कल्पदिप खड्का, सिपाडोल उपशाखाका सभापति राकेश थापा, बालकोट उपशाखाका सभापति दिवाकर सिलवाल, दिव्यश्वरी उपशाखाकी निर्मला थापा, समाजसेवी नवराज काफ्ले र सदस्य सचिव उमा थापा रहनुभएको छ ।

रगतको अभावमा ज्यान गुमाउनुपर्ने अवस्थाको सृजना नहोस् भन्नका लागि स्वयंसेवी रक्तदाता र संघसंस्थाको सहयोग एवं समन्वयमा आकस्मिक रुपमा घरदैलो मै पुगी रक्तदान गर्ने अभियान सञ्चालन गरिएको सभापति थापाको भनाई छ ।निषेधाज्ञाको अवस्थामा पनि दैनिक एक सय पचास जनाको हाराहारीमा रगत लिन भक्तपुर रक्तसञ्चार केन्द्रमा आउने गरेको अभियानका संयोजक एवम् मन्त्री पाण्डेले बताउनुभयो । “सबै घरभित्र हुनुहुन्छ, रक्तदान कार्यक्रम भएका छैनन, यो अवस्थामा रगतको व्यवस्थापन गर्नु चुनौतीपूर्ण छ,” संयोजक पाण्डेले  भन्नुभयो, “हामी नियमित  रक्तदाताहरुलाई फोन गर्छौं । उहाँहरुले बोलाउनुभएपछि उहाँहरुको घरमै वा टोलमै पुगेर रगत संकलन गर्छौं ।”
सोही समयमा ती घरसँगै भएका अन्य रक्तदातालाई पनि अनुरोध गरी रगत संकलन गर्ने गरिएको संयोजक पाण्डेको भनाई छ । उहाँका अनुसार दोस्रो पटक शुरु भएको निषेधाज्ञादेखि अर्थात बैशाख १६ गतेदेखि हालसम्म ६३ स्थानमा रक्तदान कार्यक्रमहरु आयोजना भएका छन् ।

प्राविधिक र रक्तदाताको स्वास्थ्य सुरक्षामा सजग

रक्तदाता र रगत लिने प्राविधिकको स्वास्थ्य सुरक्षालाई पनि भक्तपुर शाखाले ध्यान दिएको सभापति थापाले बताउनुभयो । जिल्ला शाखाले रक्तदान कार्यक्रममा हिँडने प्राविधिक र एम्बुलेन्स चालकलाई माक्स, पञ्जा, स्यानीटाइजर लगायत स्वास्थ्य सामग्री उपलब्ध गराएको बताउँदै थापाले भन्नुभयो, “रक्तदाताहरुलाई तोकिएको दुरीमा राखेर एक पटकमा तिन जनासम्मको मात्रै रगत लिने गरेका छौं ।”

टोलटोलमा रक्तदान भन्ने नारा अव घरदैलोमा

नेपाल रेडक्रस सोसाइटी सुडाल उपशाखाले अघिल्लो वर्ष कोभिड महामारीका कारण भएको लकडाउनको समयमा टोल टोलमा रक्तदान अभियान शुरु गरेको थियो । रगतको अभावलाई सहज र सरल तरिकाले उपलब्ध गराउन सकियोस भनेर सञ्चालन गरिएको टोल टोलमा रक्तदान अभियान बढ्दो कोभिड संक्रमणलाई ध्यान दिदै अझै सुरक्षित रुपले रक्तदान कार्यक्रम सञ्चालन गर्न यसवर्ष घरदैलो अभियान सञ्चालन गरिएको सुडाल उपशाखाका सभापति विदुर नेपालले  बताउनुभयो ।

रक्तदानका लागि आव्हान

निषेधाज्ञाको समयमा पनि रगतको अतिआवश्यक पर्ने बिरामीहरु हुने भएकोले सुरक्षित तवरले रक्तदान गर्नका लागि जिल्ला शाखा भक्तपुरले आव्हान गरेको छ । शाखाका सभापति थापाले भन्नुभयो, “तपाई घरभित्रै सुरक्षित रुपमा बस्नुहोस् । रक्तदानका लागि समय पुगेको भए वा अब शुरु गर्न चाहनुहुन्छ भने रक्तसञ्चार केन्द्र दुधपाटी भक्तपुर वा तपाईको नजिकै रहेको रेडक्रसका उपशाखालाई जानकारी गराउनुहोस् । हामी तपाईकै घरमा आएर रगत संकल गर्नेछौं ।”

सहयोगको सदुपयोग हामी सबैले गर्न सके
हेटौंडा । नेपालमा मित्र राष्ट्र भारतको सहयोगमा विभिन्न संरचनाहरुको निर्माण हुँदै आएका छन् र यो निरन्तर चल्दै आएको पनि छ ।
यसै क्रममा नेपाल भारत मैत्रि बहु प्राविधिक संस्था मार्फत हेटौंडामा २७ विगा क्षेत्रफलमा बन्ने बहु प्राविधिक अध्यापन संस्था एक हो ।

हेटौंडा वडा नम्वर ६ सल्लाघारी वन गौरिटार फाँट नजिक चित्रेपानी वन उपभोक्ता समितिको जमिनमा बनिरहेको बहु प्राविधिक अध्ययन संस्था नेपालको शैक्षिक क्षेत्रमा एक कोसेढुंगा हुने देखिन्छ ।
प्राविधिक जनशक्ती उत्पादनमा टेवा पुञ्याउने र दक्ष जनशक्ती उत्पादनमा उक्त बहु प्राविधिक संस्थाले नेपाली युवालाई ठुलो टेवा दिने पक्का छ ।
२७ विगा क्षेत्रफलमा विभिन्न प्राविधिक शिक्षालयको स्थापना सहित बन्दै गरेको उक्तं संरचनाबाट बार्षिक हजारौं दक्ष जनशक्ती उत्पादन हुने पक्का छ ।
करिव ८५ करोड नेपाली रुपैंयाको लागतमा गौरिटार फाँट नजिकक बन्ने बहु प्राविधिक संस्थामा , भवन , विभिन्न प्राविधिक शिक्षालयका लागि आवश्यक प्रयोगशाला, खेल मैदान लगायत विभिन्न संरचनाहरुको निर्माण हुने छ ।
विगतका समयमा भारतको सहयोगमा निर्माण भएका विभिन्न संस्थाहरु जस्तै यसको पनि सदुपयोग नेपाल सरकारले गर्न नसक्ने हो भने भोलीका दिनमा पनि अदक्ष जनशक्ती अरवको खाडीमा जानुको विकल्प हुने छैन ।
भारत सरकारले गरेको सहयोगको हामीले राम्रो सँग सदुपयोग गर्न सक्ने भए हामीले यस्ता बहु प्राविधिक संस्थाका मद्दतले दक्ष जनशक्ती उत्पादन तथा देशकै नमुना मानव सीप उत्पादन संस्था् बन्न सक्ने छ । निम्न आए भएका तथा कुनै पनि बर्ग लाई यो संस्था मेरुदण्डको रुपमा साबित हुनेछ । मित्रराष्ट्र भारत ले यस किसिमका संरचनाहरु जस्तैः हस्पिटलहरु , पुल , बाटो , बिद्यालय लगाएत ठुलो योजनाहरु मा सहयोग गर्दै अनुदान हरु दिदै तथा सहकार्य गर्दै आएको सर्वबिदितै छ । आउने दिनमा पनि मित्रराष्ट्र भारत ले यो भन्दा पनि ठुलो सहयोग गर्नेछ , सहकार्य गर्नेछ भन्ने बिश्वास राखेका छौ । कुनै पनि संरचना निर्माण पश्चात् प्रत्यक साल दुबै रास्ट्र का प्रतिनिधिहरु ले अनुगमन गर्नुपर्ने देखिन्छ ताकी ती सबै संरचना चुस्त दुरुस्त होस , सहि सदुपयोग होस , संरक्षण होस । दुई रास्ट्र बिचको सम्बन्ध पगाढ रहोस ।

नुवाकोट (शिवपुरी) । मनमोहन कार्डियोथोरासिस भास्कुल एण्ड ट्रान्सप्लान्ट सेन्टर महारागञ्ज काठमाडौँको सहयोग र शिवपुरी गाउँपालिकाको समन्वयमा शुक्रवार एक दिने अभिमुखीकरण कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।

रियोम्याटिक हार्ड डिजिज सम्बन्धी अभिमुखीकरण तालिम सम्पन्न भएको शिवपुरी गाउँपालिकाले जनाएको छ ।
उक्त तालिममा प्रशिक्षकको रुपमा प्रोफेसर डक्टर भगवान कोइराला, डा. सन्दिप थापा, डा.इस्म्रिीति शाक्य, डा. राजाराम खनाल, डा. रत्नमणि गजुरलेको उपस्थिति रहेको शिवपुरी गाउँपालिकाले जनाएको छ ।

गाउँपालिका अध्यक्ष रामकृष्ण थापाले डा. भगवान कोइराला लगायतका डक्टर सहितको टीमलाई गाउँपालिकाको समुदाय स्तरमा जनचेतना प्रदान गर्नुभएको सबै डक्टरको टीमलाई धन्ववाद प्रदान गर्नुभयो ।

उहाँले आगामी दिनमा पनि यस्तै प्रकृतिको कामको अपेक्षा व्यक्त गर्दै अध्यक्ष थापाले यस्तो पवित्र कार्यका लागि गाउँपालिकाले आवश्यक सहयोग र समन्वय गर्न तयार रहेको स्पष्ट गर्नुभयो ।

प्रशिक्षण कार्यक्रममा दशवटा स्वास्थ्य चौकीका इन्चार्ज, महिला स्वास्थ्य स्वयम् सेविका गाउँपालिकाका कर्मचारी गरी ४५ जनाको सहभागिता रहेको थियो ।

१२ पुस, जनकपुरधाम । नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले संघीयतालाई बचाउन कांग्रेसभित्र एकता अपरिहार्य भएको बताएका छन् ।

स्थानीय नेता बलराम नायकको १३ औं पुण्यतिथिमा धनुषाको सबैलामा शनिबार आयोजित श्रद्धाञ्जली सभालाई सम्बोधन गर्दै देउवाले सरकार संघीयतालाई बर्बाद गर्ने उन्मुख रहेको बताए । ‘संघीयतालाई बचाउन कांग्रेसका सबै शक्तिलाई एकजुट हुनु आवश्यक छ । पार्टीभित्र एकताको विकल्प छैन ।’